Dysleksja rozwojowa to trudności w uczeniu się (chociaż iloraz inteligencji wskazuje u dziecka normę), które pojawiają się już od urodzenia. Zbadać ją jednak można dopiero u dziecka 10-letniego (4 klasa) a wcześniej tylko podejrzewać. Przyczyną są fragmentaryczne zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych. Dzieci cierpiące na dysleksję nie odróżniają dźwięków ani kształtów, nie widzą również różnicy w zapisywanych cyfrach i literach, przez co w konsekwencji popełniają dużo błędów ortograficznych. Pismo dyslektyków uważane jest za brzydkie i niewyraźne. Często takie dzieci są niesłusznie uważane za leniwe i źle oceniane, otrzymują gorsze oceny od pozostałych dzieci.

Dysleksja obejmuje kilka obszarów: dysleksję, dysgrafię, dysortografię, dyskalkulię.

Dysleksja – dziecko myli podobnie wyglądające litery (p, b, d), przestawia głoski, pomija sylaby, czyta początek wyrazu, resztę zgaduje, tempo czytania bardzo wolne.

Dysgrafia – litery są wielkie i niekształtne, wychodzące poza linie, dziecko myli podobnie wyglądające litery, opuszcza oraz przestawia litery i sylaby, jeden wyraz zapisuje na kilka sposobów, np. syja, szja, sja (szyja), i nie widzi różnicy.

Dysortografia – brak umiejętności pisania pod względem poprawności ortograficznej, mimo znajomości zasad ortograficznych. Dziecko w jednym tekście pisze np. góra i gura i nie zauważa różnicy.

Dyskalkulia to zaburzenia w nauce matematyki (trudności w nazywaniu cyfr, zapisaniu znaków, cyfr i symboli, mylenie działań np. dziecko powinno podzielić, a mnoży, chociaż widzi znak dzielenia).

M. Bogdanowicz, psycholog kliniczny, która od lat zajmuje się dysleksją opracowała listę symptomów ryzyka dysleksji. Zaznaczyć trzeba, że występowanie któregokolwiek z tych objawów u dziecka przedszkolnego nie musi świadczyć o występowaniu u niego ryzyka dysleksji, ale może.

Objawy ryzyka dysleksji u dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat):

• dziecko słabo biega, ma problemy z utrzymaniem równowagi (np. podczas chodzenia po wyznaczonej linii),
• dziecko wykazuje niechęć do wykonywania czynności samoobsługowych i ma z tym problemy (zapinanie małych guzików, sznurowanie butów),
• niechęć dziecka do rysowania, wykonywanie uproszczonych rysunków,
• nieprawidłowy sposób trzymania ołówka w palcach, w którego rezultacie dziecko przyciska ołówek za słabo albo za mocno,
• trudności w składaniu według wzoru obrazków, puzzli,
• opóźniony rozwój mowy,
• trudności z zapamiętaniem krótkich wierszy i piosenek,
• trudności z rozpoznawaniem i tworzeniem rymów,
• trudności z zapamiętywaniem i przypominaniem nazw (głównie sekwencji takich jak pory roku, dni tygodnia, pory dnia),
• trudności z budowaniem wypowiedzi, posługiwanie się równoważnikami zdań,
• opóźniony rozwój w zakresie lateralizacji (preferencji jednej ręki),
• opóźniony rozwój w zakresie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.

Bardzo ważne jest, by zauważając trudności i problemy dziecka, jak najszybciej podjąć działania wspomagające i stymulujące rozwój. W wieku przedszkolnym takie postępowanie może i powinno przyjąć formę zabawy. Dysleksja nie jest chorobą, którą można wyleczyć. Zaburzenie to występuje przez całe życie, przyjmując jednak różne fazy nasilania się objawów. Bardzo ważne jest więc wyćwiczenie strategii postępowania, dzięki którym dysleksja nie będzie przeszkadzać w życiu codziennym.

Jak można pomóc dziecku w domu?

Usprawniaj ręce przez:

• zabawy paluszkowe,
• zabawy z wykorzystaniem wierszyków i rymowanek,
• rysowanie na dużych powierzchniach,
• ugniatanie i przygotowanie ciasta, pisanie na piasku,
• lepienie z plasteliny i innych mas plastycznych.

Usprawniaj analizę i syntezę słuchową poprzez:

• ćwiczenia ruchowe przy ulubionej muzyce,
• zagadki dźwiękowe,
• wykorzystanie w zabawie odgłosów znanej dziecku codziennej rzeczywistości, szukanie przedmiotów na daną głoskę itp.

Ćwicz percepcję wzrokową:

• dobierając elementy w pary,
• zauważając podobieństwa i różnice na obrazkach,
• gry i zabawy z wykorzystaniem puzzli i układanek,
• dmuchając i oglądając bańki mydlane oraz inne lekkie przedmioty.

Bibliografia
M. Bogdanowicz Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2002r.
www.medonet.pl
www.logopedzi.pl

Opracowała:
Barbara Barszczyk